मित्रांनो, जगात देव आहे की नाही हा प्रश्न अगदी सगळ्यांना पडतो जे देवाला मानतात ते आस्तिक तथा जे नाही मानत ते नस्तिक म्हणून संबोधले जातात. परंतू या जगात देवाचे अशी काही रहस्य आहेत ज्याचा शोध वैद्यानिक सुद्धा लावू शकलेले नाही आहेत त्याचेच उदाहरण म्हणजे भारतामधली काही मंदिरे. भारतात अशी अनेक अद्भुत आणि आकर्षक मंदिरे आहेत, ज्यांचे सौंदर्य कोणत्याही व्यक्तीस त्याच्याकडे आकर्षित करू शकते.
यापैकी एक मंदिर नेपाळच्या काठमांडूपासून सुमारे 10 किलोमीटर अंतरावर स्थापन झालेले आहे. हे भगवान विष्णूचे मंदिर , नेपाळच्या शिवपुरी येथे स्थित आहे. अतिशय सुंदर आणि सर्वात मोठे मंदिर आहे. येथे स्थापित मंदिर बुधनिलकंठ मंदिर म्हणूनही, ओळखले जाते.
श्री विष्णूची झोपलेली मूर्ती मंदिरात स्थापित केली आहे. जी लोकांना स्वतःकडे आकर्षित करते. ही भगवान विष्णूची झोपलेली मूर्ती जीची लांबी सुमारे 5 मीटर आहे आणि तलावाची लांबी 13 मीटर आहे, हे तलाव वैश्विक समुद्राचे प्रतिनिधित्व करत असल्याचे सांगितले जाते.
भगवान विष्णूची ही मूर्ती अतिशय उत्तम प्रकारे बनविलेली आणि चित्रित केलेली आहे. तलावामध्ये विष्णूची मूर्ती शेषा नागच्या कुंडलीमध्ये विराजमान आहे, त्या मूर्तीमध्ये विष्णूचे पाय ओलांडले गेले आहेत. या प्रतिमेत, विष्णूचे चार हात असून, ज्यातून त्याचे दैवी गुण दर्शवितात, मनाचे प्रतिनिधित्व करणारे पहिले चक्र, चार घटकांचे प्रतिनिधित्व करणारे शंख शेल, चालणारे विश्व दर्शविणारे कमळांचे फूल आणि प्रबळ ज्ञानाचे प्रतिनिधित्व गदा करते.
याशिवाय या मंदिराच वैशिष्ट्य म्हणजे, यात भगवान विष्णू प्रत्यक्ष मूर्तीच्या रूपात विराजमान आहेत, तर भगवान शिव अप्रत्यक्षपणे पाण्यात ठेवलेले आहेत. असे म्हणतात की, या मंदिराच्या पाण्याचा उगम गोसाईकुंड येथे झाला होता. तसेच येथील लोकांना असा विश्वास आहे की, ऑगस्टमध्ये होणाऱ्या वार्षिक शिवोत्सवाच्या वेळी तलावाच्या पाण्याखाली भगवान शिवाची प्रतिमा प्रत्यक्ष भक्तांना दर्शन देते.
यासह या पौराणिक कथेनुसार मंदिर खूप महत्वाचे मानले जाते. पौराणिक कथेनुसार, समुद्राच्या मंथनाच्या वेळी वि’ष समुद्रातून बाहेर आल्यावर सृष्टीला वाचवण्यासाठी भगवान शंकरांनी हे वि’ष स्वतः ग्रहण केले. तेव्हापासून भगवान शिव यांचे नाव नीलकंठ झाले. जेव्हा वि’षा’मुळे भगवान शिवाचा घसा ज’ळ’त असताना, त्यांनी काठमांडूच्या उत्तर सीमेवर जाऊन एक तलाव तयार करण्यासाठी डोंगरावर त्रिशु ल मा’र’ले आणि या तलावाची स्थापना केली.
तसेच त्या पाण्याने आपली तहान भागविली, हे तलाव गोसाईकुंड म्हणून ओळखले जाते. त्यामुळे आपण भविष्यात कधीही काठमांडू नेपाळला गेलात ,तर हे मंदिर आणि गोसाई कुंड यांना भेट दयायला विसरू नका. बुधनिलकंठ मंदिर अनेक रेखीव तेने नटलेले आणि तसेच पौराणिक काळातील आहे. अनोख्या मंदिरांची गाथा, महती त्यांना भेट दिल्यावर जास्त समजते. संस्कृती व धार्मिक इतिहास मोठ्या प्रमाणावर असल्याचे हेच काही पुरावे.
मित्रांनो आपण ह्या एतिहासिक संपत्तीचे जतन केले पाहिजे कारण आपल्या देशाचा एतिहास आपल्याला पुढच्या पिढीला सुद्धा ज्ञात असणे गरजेचे आहे म्हणूनच पुरातन किल्ले-मंदिरे यांचे संवर्धन करा माहिती आवडली असल्यास शेअर करण्यास विसरु नका.
टीप : वर दिलेली माहिती सामाजिक आणि धार्मिक मान्यतेच्या आधारावर दिलेली आहे. यामागे कोणतीही अंध श्रद्धा पसरवण्याचा किंवा त्यास वाढ देण्याचा उद्देश्य नाही. त्यामुळे कोणीही तसा गैरसमज करून घेऊ नये.
